Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

          Ο Μάρκος Κωνσταντινίδης, Πρώτος Γραμματέας Προεδρίας, ήταν ένας από τους αυτόπτες μάρτυρες της επίθεσης κατά του Προεδρικού Μεγάρου από τους Ιουλιανούς πραξικοπηματίες. Το πρωί της 15/7/1974 βρισκόταν στο Προεδρικό Μέγαρο μαζί με μια ομάδα Αιγυπτιώπουλων από το Κάιρο που είχαν πάει στην Κύπρο σαν φιλοξενούμενοι του Προέδρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και που η ξενάγηση και η φροντίδα τους είχαν ανατεθεί από το Μακαριότατο στον Κωνσταντινίδη.

          Ας δούμε λοιπόν πως περιγράφει εκείνες τις εφιαλτικές στιγμές, στιγμές άγνωστες στους περισσότερους, μέσα από σχετικό δημοσίευμα του σπανιότατου σήμερα περιοδικού της Λευκωσίας ¨Εικόνες¨ (τ. 34, 4-17/8/1978) :

          Εκείνη την ημέρα λοιπόν, πήγε στο Μέγαρο με λεωφορείο γύρω στις 8 συνοδεύοντας μια ομάδα από Ελληνόπουλα που ανήκαν στην Ορθόδοξη Χριστιανική Αδελφότητα Νέων Καΐρου και που είχαν πάει στην Κύπρο στις 10 Ιουλίου για 15ήμερη παραμονή σαν φιλοξενούμενα του Μακαρίου, στα πλαίσια της πολιτικής του για την ενίσχυση των δεσμών της ομογένειας του εξωτερικού με την Κύπρο. Την ομάδα αποτελούσαν 33 αγόρια και κορίτσια ηλικίας 14-17 ετών. Εξαίρεση ήταν μόνο ένα κορίτσι ηλικίας 21 χρονών. Μαζί τους ήταν και ο διευθυντής τους Γεώργιος Βαλλάς. Σύμφωνα με το πρόγραμμα τους τα Ελληνόπουλα του Καΐρου ανέβηκαν το πρωί της 15/7/1974 στο Προεδρικό Μέγαρο για να υποβάλουν τα σέβη τους στον Μακάριο και να τον ευχαριστήσουν για τη φιλοξενία.

          Ενθουσιασμένα από την παραμονή τους στο νησί, ξεκίνησαν από το Μέλαθρο Ευγηρίας όπου φιλοξενούνταν, ντυμένα στα γιορτινά τους και φτάσανε στο Μέγαρο χωρίς να αντιληφθούν τίποτε περίεργο. Ακολούθησαν τον Κωνσταντινίδη ως την αίθουσα υποδοχής, ενώ μαζί τους είχαν κι ένα μικρό τραπεζάκι κεντημένο με σεντέφι που θα το πρόσφεραν στον Μακαριότατο.

          Σε λίγο μπήκε ο Μακάριος και η αίθουσα γέμισε με χειροκροτήματα. Ένα-ένα τα παιδιά του φίλησαν το χέρι και πάρθηκαν μερικές αναμνηστικές φωτογραφίες, ενώ του μετέφεραν πόσο όμορφα περνούσαν στο πανέμορφο νησί. Ο Βαλλάς ετοιμάστηκε για τη σύντομη προσφώνηση, αλλά δεν πρόλαβε να πει λέξη… Τα όπλα άρχισαν να βάλλουν κατά του Μεγάλου, σαν χαλάζι που έπεφτε στα τζάμια. Αφού βεβαιώθηκαν περί τίνος πρόκειται, ο Μακάριος μίλησε στα παιδιά δίνοντας τους θάρρος και πως εκείνα δεν έπρεπε να φοβούνται γιατί άλλος ήταν ο στόχος, και μετά αποτραβήχθηκε στο γραφείο του. Οι υπόλοιποι με τα παιδιά μαζεύτηκαν σε μια γωνιά στο δυτικό άκρο του διαδρόμου, κοντά στο γραφείο του Μακάριου και μαζί τους ενώθηκαν και άλλα μέλη του προσωπικού. Τα πυρά πύκνωναν, οι σφαίρες έσπαζαν τα τζάμια και καπνοί θόλωναν την ατμόσφαιρα. Η ολιγάριθμη φρουρά ανταπέδιδε τα πυρά με αυταπάρνηση. Ο Μακάριος ήρεμος εκινείτο από το γραφείο του προς αυτούς, έδινε οδηγίες, προσπαθούσε να εμπνεύσει θάρρος. Το τηλέφωνο είχε κοπεί. Το Μέγαρο ήταν απομονωμένο. Τα πυρά γίνανε καταιγιστικά και οι εκρήξεις σφοδρότερες. Τα παιδιά πεσμένα στο έδαφος, ξέσπασαν σε κλάματα. Ο Μακάριος έμεινε κοντά τους για μισή ώρα και μετά δεν τον ξαναείδαν.

          Το κακό συνεχιζόταν και τώρα προστέθηκε κι ο θόρυβος των τανκς. Ήταν πλέον αιχμάλωτοι. Οι πόρτες παραβιάστηκαν και δύο στρατιώτες με οπλοπολυβόλα μπήκαν αγριεμένοι στο διάδρομο, ανοίγοντας πυρ πάνω από τα κεφάλια τους. Κατόπιν τους υποχρέωσαν να βγουν έρποντας από την ανατολική έξοδο. Πέρασαν πάνω από τζάμια και χαλάσματα, μέχρι να τους διατάξουν να ξαπλώσουν μπρούμυτα στη φλογισμένη από τον ήλιο άσφαλτο του δρόμου. Τους είχαν θέσει υπό περιορισμό. Διψασμένοι και εξαντλημένοι έμειναν εκεί για πολλή ώρα. Μερικά κορίτσια έπαθαν εγκαύματα από την καυτή άσφαλτο. Κι ενώ ο Κωνσταντινίδης κόντευε να λιποθυμήσει από τη ζέστη, ένα Αιγυπτιώπουλο του σκέπασε το πρόσωπο με το πουκάμισο του…Το μεσημέρι τους διέταξαν να μπουν σε στρατιωτικά οχήματα, για να πάνε για σύντομη ανάκριση στο Αρχηγείο. Εκεί τους ντόπιους τους κατέβασαν, ενώ τα παιδιά με τον Κωνσταντινίδη όχι, μόνο τον Βαλλά.

          Πέρασε αρκετή ώρα μέχρι να τους ειδοποιήσουν πως ήταν ελεύθεροι. Το φορτηγό τους άφησε στο τότε κέντρο ¨Κοσμοπόλιταν¨. Με πολλές προφυλάξεις, άφησαν τους κεντρικούς δρόμους όπου κυκλοφορούσαν τεθωρακισμένα και πήραν τις παρόδους και τα χωράφια. Είχε έρθει το ηλιοβασίλεμα όταν συνάντησαν ένα διάκο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, τον οποίο ο Κωνσταντινίδης παρακάλεσε να συνοδεύσει τα παιδιά ως το Μέλαθρο Ευγηρίας.

          Την άλλη μέρα πήγε και τα είδε, όπως και τις άλλες μέρες. Τι θα έκαναν όμως, πως θα έφευγαν ; Οι συγκοινωνίες είχαν εξαρθρωθεί, τα καταστήματα και η τροφοδοσία ήταν προβληματικά, και κυρίως δεν υπήρχαν χρήματα. Ευτυχώς τους κάλυψε ο υπεύθυνος του Μελάθρου Χριστάκης Αγαπίου, ενώ τα παιδιά δεν εξέφρασαν κανένα παράπονο. Και μετά από αγωνίες, τρεχάματα και παρακλήσεις βρέθηκε η ευκαιρία. Τα Αιγυπτιώπουλα έφυγαν αεροπορικώς για Κάιρο το πρωί της 19^ης Ιουλίου. Φάνηκαν πολύ τυχερά. Το άλλο πρωί, 20 Ιουλίου, ξέσπασε η καταιγίδα του Τουρκικού Αττίλα…

 Σημείωση 1 : Να θυμίσουμε πως το πραξικόπημα της 15/7/1974 στην Κύπρο πραγματοποιήθηκε από την Εθνική Φρουρά της Κύπρου και μερίδα στελεχών του ΕΟΚΑ Β΄, κατ΄ εντολή της Χούντας των Συνταγματαρχών του Δημήτρη Ιωαννίδη, με σκοπό την ανατροπή του εκλεγμένου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ και την επίτευξη ένωσης με την Ελλάδα.

 Σημείωση 2 : Ο Αιγύπτιος Υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Φάχμυ, σχολιάζοντας το πραξικόπημα στην Κύπρο, δήλωσε ότι ο Πρόεδρος Σαντάτ παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία τα γεγονότα που διαδραματίζονται στην Κύπρο. Όλος ο κόσμος, τόνισε, πρέπει να δράσει για να διατηρηθεί η ανεξαρτησία και η σταθερότητα στο νησί.