Επίσκεψη στο παλιό Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο. Το «νόστιμον ήμαρ» της Αιγυπτιώτισσας Μεγάλης Ευεργέτριας της Ε.Κ.Κ., κας Αικατερίνης Μπελεφάντη-Σοφιανού.

 

Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος*

 

«ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ  ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ,  ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΜΑΣ ΧΡΟΝΙΑ»

Τι είναι η πατρίδα μας; Μην είν’ οι κάμποι;
Μην είναι τ’ άσπαρτα ψηλά βουνά;
Μην είναι ο ήλιος της, που χρυσολάμπει;
Μην είναι τ’ άστρα της τα φωτεινά;

 

Στο ερώτημα αυτό που έθεσε ο ποιητής Ιωάννης Πολέμης στο ποίημα του αναγνωστικού που μεγάλωσε γενιές και γενιές ελληνόπουλα, την πιο αδιαμφισβήτητη απάντηση την έδωσε μάλλον ένας άλλος ποιητής, της γενιάς του ‘30, ο Γιώργος Σαραντάρης (1908-1941), με ένα δικό του στίχο: “Κατάγομαι από τα παιδικά μου χρόνια …»

 

 

Ο λίγο νεότερος του, Γάλλος φιλόσοφος  Ronald Barthes (1915-1980) είχε την ίδια γνώμη αλλά  ήταν ακόμα πιο σαφής. : «Η πραγματική μας πατρίδα είναι η παιδική μας ηλικία». Προφανώς τα παραπάνω είχε υπόψιν του ο ανώνυμος που έγραψε μια νύχτα σ ένα τοίχο της Αθήνας, το πολυδιαδεδομένο  σύνθημα «Μόνη πατρίδα, τα παιδικά μας χρόνια».

 

Ο πατέρας της ψυχανάλυσης, Sigmund Freud αναφέρει σ’ ένα από τα παραδοσιακά του αξιώματα πως «ο άνθρωπος είναι προϊόν των τραυμάτων της παιδικής του ηλικίας». Ίσως βέβαια να είναι και το προϊόν των …θαυμάτων της παιδικής του ηλικίας, αφού όπως αργότερα ο ίδιος δήλωσε  «Είμαστε αυτό που είμαστε, επειδή ήμασταν αυτό που ήμασταν».

 

 

 

Σύμφωνα με τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού του ΟΗΕ: «Παιδί αναφέρεται κάθε ανθρώπινο όν κάτω των δεκαοχτώ ετών». Αυτή είναι λοιπόν η πατρίδα μας; Τα πρώτα 18 χρόνια της ζωής μας;

 

Αν ρωτήσουμε την Μεγάλη Ευεργέτιδα της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου και Αρχόντισσα του Πατριαρχείου μας κ. Αικατερίνη Σοφιανού-Μπελεφάντη, είναι βέβαιο ότι θα συμφωνήσει. Γεννήθηκε Ελληνίδα, με μικρασιατική καταγωγή, στο Κάϊρο όπου έζησε τα πρώτα 18 χρόνια της ζωής της, έστω κι αν επέλεξε κατόπιν να το αφήσει για να ζήσει στην χώρα της εθνικής της καταγωγής, έστω κι αν υιοθέτησε μια ακόμα πατρίδα στη συνέχεια, τη Ρουμανία, αφού στο Βουκουρέστι πραγματοποίησε το όνειρο της επαγγελματικής της επιτυχίας. Χωρίς να λησμονήσει ποτέ, η πραγματική πατρίδα που αναγνωρίζει η ψυχή της κι ας είναι ξενιτεμένη καιρό, είναι αυτή, τα παιδικά της χρόνια στο Κάϊρο! Αυτό το ταξίδι του νόστου πραγματοποιεί κάθε φορά που επιστρέφει.

 

 

 

 

Περήφανη πάντα για την παροικία που έζησε ως παιδί, την Ελληνική παροικία του Καϊρου, προσπαθεί και φωτίζει ,με τον γενναιόδωρο τρόπο της,  εικόνες εκείνης της πατρίδας των παιδικών της χρόνων, για να τις παραδώσει αναλλοίωτες στο χρόνο. Και δεν διστάζει να προσφέρει απλόχερα ό,τι απαιτείται, αρκεί το αποτέλεσμα να δικαιώσει τις προσδοκίες της.  Ήταν δική της επιλογή να  συνδράμει ώστε να ξαναλάμψει ο Κοινοτικός Ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Κάϊρο, ο ναός που κοριτσάκι χαίρονταν να επισκέπτεται και μοιράστηκε  η ίδια ,τα έξοδα της  εκ βάθρων  ανακαίνισης του με την Ε.Κ.Κ..  Στα χρόνια της ωριμότητας της, χάρηκε σαν παιδί την ημέρα των λαμπρών θυρανοιξίων του  Ναού, από τον  Μακαριότατο Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας, Θεόδωρο Β.  Δική της επιλογή να φωτίσει με την πλήρη ανακαίνιση του, το  Ελληνικό  Κέντρο Καΐρου, άλλο ένα από τα σημαντικά τοπόσημα των Ελλήνων του Καϊρου που σημάδεψαν τη μνήμη , καθώς και  να βοηθήσει στη συντήρηση άλλων ιστορικών κτηρίων του Ελληνικού Καΐρου.

 

 

 

 

Περήφανη ως απόφοιτος του Αχιλλοπούλειου Παρθεναγωγείου, με μνήμες άσβηστες από τα μαθητικά της χρόνια , με πολλές από τις συμμαθήτριες να είναι ακόμα μια γροθιά παρά τις ξεχωριστές τους πορείες, επιθυμούσε διακαώς να διασώσει την ιστορία αυτού του εμβληματικού κοινοτικού ελληνικού  σχολείου. Κι αφού δεν ήταν δυνατόν να διασωθεί το κτήριο, το οποίο το καλοκαίρι του 1964, επί Προεδρίας της Ε.Κ.Κ. του Νίκου Πιεράκου, πωλήθηκε στο Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο, η κ. Σοφιανού ανέθεσε στην  Καϊρινή δημοσιογράφο, ερευνήτρια και συγγραφέα Μαρία Αδαμαντίδου, να συγγράψει την ιστορία του , ώστε να εκδοθεί ένα βιβλίο αφιερωμένο στο Παρθεναγωγείο που μεγάλωσε πολλές γενιές Ελληνίδων.

 

 

 

 

Το βιβλίο αυτό , καρπός μακροχρόνιων ερευνών της κας Αδαμαντίδου που υπήρξε επίσης μαθήτρια του Αχιλλοπουλείου αλλά και φοίτησε ως φοιτήτρια στο Αμερικάνικο πανεπιστήμιο στον ίδιο χώρο,  είναι πλέον σχεδόν έτοιμο για εκτύπωση, με πλήθος πληροφοριών, φωτογραφιών και αναμνήσεων. Παράλληλα η κ. Σοφιανού φρόντισε να αναθέσει την μετάφραση του στα Αραβικά, στον Αιγυπτιώτη διερμηνέα- μεταφραστή ,κ. Σαμουήλ Μπισσάρα, ώστε να εκδοθεί παράλληλα με την ελληνική έκδοση.

 

 

 

 

Συζητώντας  δε, με τον γράφοντα, Χρίστο Γ. Παπαδόπουλο, Διευθυντή του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου, σχετικά με την παρουσίαση του βιβλίου  στο Κάϊρο , όταν αυτό είναι έτοιμο, ο τελευταίος  κρίνοντάς κι ο ίδιος ως ιδανικό χώρο παρουσίασης το χώρο του παλιού Αχιλλοπούλειου Παρθεναγωγείου, ήρθε σε επαφή με την υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων και Μάρκετινγκ, της  σημερινής διαχείρισης , που έχει περάσει  πια στο Greek Campus, μετά την μεταστέγαση του Αμερικάνικου Πανεπιστημίου στις νέες εγκαταστάσεις του.  Η πρόταση του όχι μόνο έγινε αποδεκτή αλλά  του  ζητήθηκε και η περαιτέρω συνεργασία του Ε.Π.Κ.Κ. με το Greek Campus, για παρουσίαση Ελληνικών εκδηλώσεων σε ένα χώρο ποτισμένο  από τα θεμέλια του, με άρωμα Ελλάδας.

 

 

 

 

Κατά τη διάρκεια της  πρόσφατης επίσκεψης της στο Κάϊρο με την ευκαιρία των θυρανοιξίων της Αγίας Αικατερίνης Σουέζ, η κα Μπελεφάντη- Σοφιανού επισκέφθηκε συνοδευόμενη από τον γράφοντα, το Greek Campus , για την προγραμματισμένη συνάντηση τους  με στελέχη του. Η ομάδα που τους υποδέχτηκε, η διευθύντρια Μάρκετινγκ ,Nour Matroud  Hashem El Garhy ,Υπεύθυνος Εκδηλώσεων, Beshir Shoush υπεύθυνος κοινωνικών δικτύων και Farida Al Ashmawi υπεύθυνη μελών, εκδήλωσε το ζωηρό ενδιαφέρον της, για την ιστορία του κτηρίου και χάρηκαν που τους δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουν  από κοντά, μια απόφοιτο του παλιού Παρθεναγωγείου. Ιδιαίτερη έκπληξη γι ‘αυτούς στάθηκε η αραβομάθεια της κα Σοφιανού, όταν την άκουσαν να τους μιλάει σε άπταιστα τ αραβικά κατά την ξενάγηση στους χώρους, με περιγραφές δικές της βασισμένες στις μνήμες της . Πολλές ήταν και οι ερωτήσεις εκ μέρους της βέβαια, ειδικά για τις αλλαγές,  που δεν ήταν πάντα δυνατόν ν απαντηθούν λόγω του νεαρού της ηλικίας των συνομιλητών. Ήταν ιδιαίτερα συγκινητική για όλους η περιήγηση και πολύ περισσότερο για την ίδια που αντίκρυζε  με χαρμολύπη το αγαπημένο της σχολείο. Χαρά γιατί  είχε τη δυνατότητα να ξαναπερπατήσει στους ίδιους χώρους που για 12 χρόνια πέρασε την μαθητική της ζωή, λύπη για όλα όσα έχουν αλλάξει εντός του σχολείου και γύρω του και νοσταλγία, οπωσδήποτε, για τις τελευταίες καλές εποχές του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού, λίγο πριν την μεγάλη έξοδο της δεκαετίας του 1960.

 

Για την ιστορία, στην αυλή του σχολείου έχουν χτιστεί νέα κτήρια για τα οποία χρειάστηκε να κατεδαφιστεί κι ένα τμήμα του Παρθεναγωγείου. Επίσης έχει ενοποιηθεί το προαύλιο με αυτό της γειτονικής Ξενακείου Σχολής, κοινοτικής επαγγελματικής σχολής που κτίστηκε κατά το Β’ Π.Π με παλαιότερη χορηγία του Ξενάκη. Οι τεράστιες αίθουσες του Αχιλλοπούλειου που χτίστηκε στις αρχές του 20^ου αιώνα, έχουν χωριστεί στα τέσσερα η καθεμία και εξυπηρετούν σήμερα διάφορα γραφεία. Ωστόσο μια από αυτές, στα δεξιά της κύριας εισόδου του Greek Campus, η σημερινή αίθουσα εκδηλώσεων Blue Hall, διατηρεί το αρχικό της μέγεθος και , σύμφωνα με την κα Σοφιανού,  η αίθουσα αυτή την εποχή που ήταν η ίδια μαθήτρια, χρησιμοποιούνταν ως αίθουσα συνεδριάσεων της πολυμελούς τότε διαχειριστικής επιτροπής της Ε.Κ.Κ.

 

Το Greek Campus ενδιαφέρεται για την ανάδειξη της ιστορίας των κτηρίων του, στη διαχείριση του έχει και το κτήριο της παλιάς Ξενακείου και σε συνεργασία με το Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο επιθυμούν  τη δημιουργία ταινίας ντοκιμαντέρ με αφηγήσεις παλιών μαθητριών του Ελληνικού Παρθεναγωγείου αλλά και παλιών φοιτητών  του Αμερικάνικου Πανεπιστήμιου που στεγαζόταν στον ίδιο χώρο.

 

 

 

 

Η κ. Σοφιανού φωτογραφήθηκε, από τον γράφοντα, Χρίστο Γ. Παπαδόπουλο, στο παλιό Κοινοτικό Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο και στη συνέχεια φωτογραφήθηκαν όλοι μαζί, με τα στελέχη του Greek Campus, με φόντο μια από τις εσωτερικές σκάλες σε μια από τις εισόδους του κτηρίου, ανανεώνοντας το ραντεβού τους για το πρώτο τετράμηνο του 2023 ,  στην παρουσίαση του βιβλίου της κας Μαρίας Αδαμαντίδου που θα εκδοθεί με τη χορηγία της Αιγυπτιώτισσας Μεγάλης Ευεργέτιδας.

 

Το βιβλίο για το Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο, προβλέπεται να παρουσιαστεί στο φυσικό του χώρο , σε μια γιορτή της ελληνικής παροικίας του Καϊρου .  Ένα αληθινό «νόστιμον ήμαρ» για την κ. Σοφιανού και τις «Αχιλλοπουλιάδες» στην μόνη πραγματική πατρίδα, αυτή της παιδικής της ηλικίας.

 

Μας μεταφέρει η ίδια από μνήμης, ένα μικρό απόσπασμα από το αποχαιρετιστήριο ποίημα που είχε γράψει η πολυτάλαντη συμμαθήτρια της, το παιδί θαύμα όπως τη θυμούνται όλες, η Μαριώ Κωνσταντοπούλου, κατά την αποφοίτηση τους από το εξατάξιο γυμνάσιο της Αχιλλοπουλείου Σχολής στις αρχές δεκαετίας του 1960.

 

«Ήρθε η στιγμή να χωρίσουμε μα θα ενθυμούμεθα χρόνια

Τα όμορφα χρόνια που ζήσαμε, τα σχολικά μας τα χρόνια…»

 

Γιατί τελικά φαίνεται όλοι να συμφωνούν πως  τα παιδικά μας χρόνια είναι όντως…

 

«Όλα πατρίδα μας! Κι αυτά κι εκείνα,
και κάτι που ‘χουμε μες την καρδιά
και λάμπει αθώρητο σαν ήλιου αχτίνα
και κράζει μέσα μας: Εμπρός παιδιά!» 

 

Να σημειώσουμε ότι η Μαρία Κωνσταντοπούλου, η σπουδαία αυτή Αιγυπτιώτισσα που απεβίωσε το 2017, ως καθηγήτρια του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κατέλαβε υψηλές διοικητικές θέσεις, με κορυφαία, την επιλογή της το 1990, από τον τότε πρωθυπουργό, Ξενοφώντα Ζολώτα στην «επιτροπή σοφών» υπό τον Άγγελο Αγγελόπουλο  για την «σταθεροποίηση και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας».

 

Το εντυπωσιακό πέρασμα της από τη ζωή μπορείτε να το δείτε στον παρακάτω σύνδεσμο

https://www.aueb.gr/el/content/το-οπα-αποχαιρετά-την-ομότιμη-καθηγήτρια-μαρία-κωνσταντοπούλου

 

 

*Διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου