Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

          Φιλοθεάμον κοινό το αιγυπτιώτικο και έξω καρδιά, δεν θα μπορούσε παρά να αναζητά θεάματα ευχάριστα και διαφορετικά. Ένα από αυτά λοιπόν ήταν και ο λεγόμενος Φασουλής, θέατρο με κούκλες ή μαριονέτες δηλαδή, που παιζόταν στα διάφορα θέατρα και καζινό σε όλες τις αιγυπτιακές πόλεις από τις αρχές ήδη του 20^ου αιώνα. Να σημειωθεί δε, πως εκτός από τον ελληνικό Φασουλή, υπήρχε και υπάρχει έως τις μέρες μας και ο Αιγυπτιακός.

Διαφημίσεις για Έλληνες ανδρεικελοπαίκτες έχουμε υπόψη μας σε μια περίοδο από το 1923 ως το 1959. Και συγκεκριμένα : Το 1923 ο Κασιδάκης παίζει στο αλεξανδρινό καφενείο ¨Φάληρο¨ τη φάρσα ¨Τρεις σκύλοι, ένα κόκκαλο¨, το 1928 ο Οικονομίδης παίζει Φασουλή και Μαριονέτες στο καφέ-μπαρ ¨Souisse¨ του Ζεϊτούν, την ίδια χρονιά ο καλλιτέχνης νευροσπάστων Χόλδεν και Μαριονετών Κ. Οικονομίδης παίζει στη Μπρασσερί Ρουαγιάλ της καϊρινής Σούμπρας τα έργα ¨Ο Δον Ηλίας Κολοκύνθας από το Ξηροχώρι¨, ¨Ο Λήσταρχος Κοτρέζος¨ και ¨Τα βάσανα του Καρδερίνα¨, το 1929 ο Κ. Μπρούσαλης παίζει Φασουλή στο ¨New Bar¨ της Αλεξάνδρειας και μάλιστα δίνει την παράσταση ¨Ο Φασουλής Τουτανχαμών¨, την ίδια χρονιά ο Λεωνίδας Φωτεινός εμφανίζεται στον Κήπο Μπρασσερί ¨Λουξ¨ του Καΐρου με την παράσταση Φασουλή ¨Οι Ανθρωποφάγοι¨ και με μαριονέτες, το 1933 ο Φασουλής του Σ. Μοσχογιάννη, μαζί με τον παλαίμαχο καλλιτέχνη της ελληνικής σκηνής Π. Χρηστίδη, εμφανίζεται στο καϊρινό ελληνικό Ζυθοπωλείο ¨Μετροπόλ¨ με έργα όπως ¨Ο Διάβολος Κουμπάρος¨, ¨Ο Φασουλής κληρωτός¨ και ¨Ο Πατροκτόνος¨, το 1940 ο Σπύρος Μοσχογιάννης παίζει στο αλεξανδρινό θέατρο ¨Μοασσάτ¨ τα ¨Ο Φασουλής παντρεύεται¨ και ¨Ο Καπετάν Τρομάρας¨, ενώ ο ίδιος το 1959 εμφανίζεται με το Φασουλή του στο εντευκτήριο του Μικρασιατικού Συλλόγου Αλεξανδρείας. Θα πρέπει δε να προσθέσουμε και τις παραστάσεις του παιδαγωγικού κουκλοθέατρου της Σοφίας Ψυλλή στην Αλεξάνδρεια το 1955 και 1956 σε Μπενάκειο, Κανισκέρειο, κ.ά., ένα θέαμα που απευθυνόταν σε πολύ μικρά παιδιά και συνδύαζε την ψυχαγωγία με την ωφέλεια κειμένων παιδαγωγικού χαρακτήρα.

          Μια πρώιμη εκτενή αναφορά στον Φασουλή, έχουμε από τις 3/10/1923 όταν ο Ευάγγελος Ασημίδης έγραφε στον αλεξανδρινό ¨Ταχυδρόμος¨ τα εξής σημαντικά :

¨Από του παρελθόντος Σαββάτου όπου ήρχισε τας παραστάσις του ο κ. Λ. Φωτεινός εις το Καζίνον ¨Φάληρον¨, από την πρώτην του παράστασιν με τον ¨Αγαπητικόν της Βοσκοπούλας¨, παρηκολούθησα μέχρι σήμερον όλας του τας παραστάσεις. Ο κ. Φωτεινός είναι γνωστότατος εις το ελληνικόν θέατρον ως πολύ καλός ηθοποιός και όλη η ελληνική παροικία της Αλεξανδρείας τον εθαύμασεν ως ηθοποιόν και τον καταχειροκρότησεν εις όλα τα θέατρα της Αλεξανδρείας και εις όσας ευεργετικάς έδωσε πάντοτε το κοινόν πρόθυμον υποστήριξε τον καλόν καλλιτέχνην. Όταν ανέγνωσα προ ημερών εις τας εφημερίδας ότι ο κ. Φωτεινός θα παίξει Φασουλή στο ¨Φάληρον¨ μου εφάνη παράξενο και επήγα να τον κρίνω και ως ανδρεικελλοπαίκτην, πλην έμεινα κατάπληκτος, διότι όχι μόνον παρουσίασεν ένα έργον τέλειον θεατρικόν, αλλά και το βεστιάριον του ήτο τέλειον και ο σκηνικός του διάσκομος πράγματι θεατρικός. Παρουσίασεν έπιπλα επί της μικράς του σκηνής όλως θεατρικά και φαντασμαγορικά. Την Κυριακήν έπαιξε το θεατρικόν έργον ¨Οι Ανθρωποφάγοι¨, αλλά ήτο κάτι το εξωφρενικόν. Μας παρουσίασεν ολόκληρον ατμόπλοιον ταξειδεύον, μας παρουσίασε την καταβύθισην του τόσον ζωηράν, τόσο ζωντανήν, ώστε πολλοί εκ των θεατών έμειναν κεχηνότες και εν αγωνία, νομίζοντες ότι πραγματικώς οι επιβαίνοντες επνίγησαν, οπότε εντός των κυμάτων είδον μίαν λέμβον, εντός της οποίας εσώζοντο οι ήρωες του έργου. Τότε ο κόσμος εξέσπασεν εις φρενιτιώδη χειροκροτήματα. Εις την δευτέραν πράξιν μας παρουσίασε πραγματικώς τις καλύβες των αγρίων, καθώς και αυτούς με τελείαν αμφίεσιν, εις δε την τρίτην πράξιν η αναχώρησις των εν μέσω βεγγαλικών ήτο σωστή αποθέωσις. Πρέπει πολλοί άλλοι αρχαιότεροι του Ανδρεικελλοπαίκται να τον μιμηθώσι και να παρουσιάζουν και αυτοί ένα τέτοιον σκηνικόν διάκοσμον και όχι μόνον υποθετικόν. Πλην τι να είπω και δια της ζωντανές του κούκλες ; Τι να είπω δι΄ αυτό το τέλειον φανταστικόν πράγμα ; Είναι μα την αλήθειαν δαιμόνιος ο Φωτεινός. Επί της μικράς του σκηνίτσας παρουσιάζεται το Τρίο Φωτεινού ως κούκλες ζωντανές και εν μέσω φαντασμαγορικού περιβάλλοντος οι τρεις ζωντανές κούκλες του Τρίο Φωτεινού σκορπούν τα γέλια, την ευθυμίαν και την ευχαρίστησιν με τα ωραία και πεταχτά και κωμικά νούμερα του και τα γλυκά τραγούδια του. Εύγε, ναι, εύγε εις τον καλόν καλλιτέχνην κ. Φωτεινόν και τα θερμά μου και ειλικρινή συγχαρητήρια¨.