Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

Το Ζαγαζίκ είναι μια αιγυπτιακή πόλη στο ανατολικό τμήμα του Δέλτα του Νείλου και συγκεκριμένα στο Κανάλι της Ισμαηλίας. Απέχοντας 85 χλμ. από το Κάιρο, αποτελεί πρωτεύουσα του κυβερνείου της Σαρκίας και από τα παλιά χρόνια ήταν κέντρο εμπορίου βάμβακος και σιτηρών.

          Η εγκατάσταση Ελλήνων εκεί εντοπίζεται περί το 1840, μια ελληνική παροικία που άκμασε δημιουργώντας Κοινότητα, εκκλησία, σχολείο, σωματεία και πλείστες επιχειρήσεις και εμπορικά καταστήματα, σε τέτοιο σημείο που όταν ο Χεδίβης Αμπάς (1892-1914) την επισκέφτηκε να ρωτήσει τον τότε Έλληνα Πρόξενο ¨αν το Ζαγαζίκ περιλαμβάνεται στην Αθήνα¨ !

          Προς επίρρωση των ανωτέρω, θα μεταφερθούμε σήμερα όχι στο Ζαγαζίκ, αλλά στα περίχωρα του και συγκεκριμένα στα 1929 όταν και διαβάζαμε πως η περιφέρεια του και κατ΄ επέκταση της Ελληνικής Κοινότητας περιλάμβανε 11 κωμοπόλεις : Χάγια ή Χεγιέ, Ιβραημία ή Μωραλία, Αμπού Χαμμάδ, Τελ ελ Κεμπίρ, Ινσάς, Μαχστούλ, Μπιλμπέϊς, Καφρ Σακρ μετά της Αμπού Σεκούκ στο νομό Σαρκίας και η Σιμπίν ελ Κανάτερ μετά της Νάουα στο νομό Γιαλουμπίας.

Η Χέγια, επέχουσα τη θέση της πανάρχαιας πόλης των Αχαιών, της οποίας το όνομα διατηρήθηκε παραφθαρμένο, εκείνη την εποχή είχε έναν μόνο Έλληνα κάτοικο, τον παντοπώλη Δημήτριο Ταμβάκη. Η νέα τότε κωμόπολη Ιβραημία αποτελούμενη από Πελοποννήσιους εξισλαμισμένους αιχμαλώτους που τοποθέτησε εκεί ο Ιμπραήμ Πασάς και γι΄ αυτό ονομάστηκε και Μωραλία, αριθμούσε 4 Έλληνες, τον γαιοκτήμονα Π. Λύδη, τον βαμβακέμπορα Ι. Πήττα, τον παντοπώλη και έμπορο Δ. Ρηγόπουλο και τον βαμβακέμπορο Μ. Ψάλτη. Οι κάτοικοι της διατηρούντες κατά το πλείστον ελληνικά ήθη και έθιμα, διακρινόμενοι για την ευπρέπεια και την καθαριότητα τους, έχοντας αμετάβλητη πελοποννησιακή όψη, αγαπούσαν και τιμούσαν τους Έλληνες καυχώμενοι για την ελληνική καταγωγή τους. Η Αμπού Χαμμάδ αποτελούσε μέρος της γης Ραμεσσή, της Γέσεμ της Παλαιάς Διαθήκης, αριθμούσε 4 Έλληνες, τον γαιοκτήμονα Αλ. Ασημακόπουλο και τους εμπόρους Απ. Καρατζά, Γ. Σπύρου και Γ. Ρουσιά. Η Μπιλμπέϊς είχε 2 Έλληνες, τους βαμβακέμπορο Αντ. Βουραζίλη και παντοπώλη Β. Κουβούλη. Η Τελ ελ Κιμπίρ, ονομαστό χωριό δια την εκεί ήττα το 1883 του Οράμπι από τους Άγγλους, η Ινσάς, η Μαχστούλ, η Καφρ Σακρ και η Αμπού Σεκούκ αριθμούσαν συνολικά 20 ελληνικές οικογένειες και η Σιμπίν ελ Κανάτερ που απείχε περί τη μισή ώρα από τα ερείπια της αρχαίας Λεοντοπόλεως είχε με τη Νάουα περί τις 30 ελληνικές οικογένειες, με τις 27 στο Σιμπίν ελ Κανάτερ.